TẤT TẦN TẬT VỀ DAO PETTY

Dao Petty là một loại dao hai lưỡi đa năng, có kích thước nhỏ hơn so với các loại dao Nhật khác. Nó có thể "cân" hầu hết các công việc nhỏ và phức tạp mà các loại dao khác quá lớn hoặc quá mỏng manh để thực hiện, bao gồm cả những thao tác cầm nắm trực tiếp như gọt vỏ hoặc cắt thịt ở phần gân. Kích thước nhỏ nhắn cũng là nguồn gốc của cái tên "Petty", bắt nguồn từ từ "petit" trong tiếng Pháp, có nghĩa là "nhỏ".

Petty được xem là một trong những loại dao quan trọng nhất trong nhà bếp, chỉ đứng sau Gyuto (phiên bản Nhật Bản của dao Chef phương Tây). Nói một cách đơn giản, Petty là dao sơ chế, giúp chuẩn bị nguyên liệu sẵn sàng cho việc sử dụng dao lớn hơn như Santoku, Bunka, Gyuto hoặc Sujihiki. Nó được sử dụng như một con dao chính, bổ trợ cho một con dao đa năng cỡ lớn, và cùng nhau, chúng có thể xử lý phần lớn công việc chuẩn bị thực phẩm.

NGUỒN GỐC CỦA DAO PETTY

Dao Petty là phiên bản Nhật Bản của dao Ultility đến từ phương Tây, ra đời vào thời kỳ Minh Trị (cuối thế kỷ 19) khi ẩm thực và dụng cụ phương Tây du nhập vào Nhật Bản. Chính sự ảnh hưởng này đã thôi thúc người Nhật phát triển thêm những loại dao mới, mô phỏng theo các "nguyên mẫu" phương Tây - tiêu biểu nhất là Gyuto và Petty.

Tuy nhiên, người Nhật không chỉ đơn thuần sao chép, mà còn khéo léo kết hợp những tinh hoa của dao truyền thống Nhật Bản vào những sáng tạo mới này, chẳng hạn như sử dụng thép Nhật cứng cáp hơn và kỹ thuật rèn thủ công, giúp tăng cường độ sắc bén cho dao. Như vậy, Petty là minh chứng cho sự giao thoa văn hóa ẩm thực Đông - Tây, kết hợp hài hòa giữa thiết kế tiện dụng của phương Tây và kỹ thuật chế tác tinh xảo của Nhật Bản.

DAO PETTY DÙNG ĐỂ LÀM GÌ?

Dao Petty là một "nghệ sĩ đa tài", có thể đảm nhiệm nhiều vai trò khác nhau trong căn bếp, và thường là lựa chọn hàng đầu cho những công việc nhỏ, cần sự khéo léo và chính xác.

Những công dụng phổ biến của dao Petty:

• Gọt vỏ: Gọt vỏ táo, khoai tây, cam, bí xanh,... một cách dễ dàng và an toàn.

• Tỉa cuống: Loại bỏ cuống, lá hoặc vỏ của rau củ quả.

• Khoét lõi: Loại bỏ phần lõi cứng của trái cây, hành tây, cà chua,...

• Tạo hình trang trí: Cắt tỉa rau củ quả thành những hình dạng đẹp mắt, loại bỏ mắt khoai tây,...

• Cắt lát: Cắt lát xúc xích, rau củ quả nhỏ,...

• Băm nhỏ: Băm tỏi, các loại rau thơm,...

Petty thường là con dao đầu tiên "chạm mặt" với thực phẩm trong giai đoạn sơ chế, cho dù đó là hái lượm, gọt vỏ, khoét lõi, băm nhỏ, xé nhỏ hoặc cắt gân. Trong trường hợp cần thiết, Petty có thể xử lý phần lớn công việc cắt gọt, tuy nhiên, những con dao chuyên dụng hơn và có kích thước lớn hơn sẽ phù hợp hơn trong các giai đoạn chế biến tiếp theo.

Khi nói đến những công việc nhỏ và phức tạp, đặc biệt là những thao tác thực hiện trực tiếp trên tay, Petty nhỏ bé có lợi thế hơn hẳn so với các loại dao Nhật Bản khác, bởi nó mang lại khả năng kiểm soát tốt hơn và an toàn hơn. Ví dụ, khi cần loại bỏ lõi táo, Gyuto tất nhiên có thể đâm xuyên qua bề mặt quả táo với phần đầu nhọn và sắc bén. Tuy nhiên, kích thước lớn của Gyuto sẽ khiến tay bạn phải đặt ở một khoảng cách xa, không cho phép kiểm soát chính xác cần thiết cho các đường cắt phức tạp, điều này có thể khiến bạn gặp rủi ro bị thương.

Việc sử dụng dao Petty không nhất thiết phải dùng đến thớt. Để đảm bảo an toàn, điều quan trọng là không nên vội vàng và không hướng dao về phía mình. Thông thường, Petty được cầm chắc chắn và thoải mái bằng tay thuận, trong khi tay còn lại giữ và xoay nguyên liệu cần cắt. Ngón cái của tay cầm dao đặt lên nguyên liệu, giúp tăng thêm sự kiểm soát và ổn định. Khi sử dụng dao Petty, điều quan trọng nhất không phải là phương pháp, mà là thực hiện thao tác một cách chậm rãi, kiểm soát tốt và có lực cầm chắc chắn nhưng vẫn thoải mái.

CÁC KÍCH THƯỚC KHÁC NHAU CỦA DAO PETTY

Hình dạng của dao Petty giống như một phiên bản thu nhỏ của dao Gyuto.

• 90mm - 120mm: Kích thước này lý tưởng cho các thao tác cầm nắm trực tiếp, chẳng hạn như gọt vỏ, cắt miếng hoặc trang trí.

• 120mm - 150mm: Đối với người dùng phổ thông, kích thước từ 120mm đến 150mm là lý tưởng nhất, vì nó có thể đáp ứng hầu hết các nhu cầu sử dụng, giúp bạn không cần phải mua thêm một con dao Petty thứ hai.

• 150mm trở lên: Những con dao Petty có kích thước này thường được gọi là dao Ultility, hữu dụng cho hầu hết các công việc trong nhà bếp, chủ yếu được sử dụng kết hợp với thớt.

SỰ KHÁC NHAU GIỮA DAO PETTY VÀ ULTILITY 

Bên cạnh 2 dòng dao trên, còn có 1 dòng dao nhỏ gọn khác có nguồn gốc từ phương Tây là dao Paring. Cả ba loại dao: Petty (Nhật Bản), Ultility và Paring (Phương Tây) đều có kích thước nhỏ gọn và được sử dụng cho những công việc tương tự nhau, nên đôi khi chúng chúng có thể bị nhầm lẫn đối với những người lần đầu tiên tiếp xúc với các dòng dao này. 

"Paring" có nghĩa là "cắt tỉa (một thứ gì đó) bằng cách cắt bỏ phần rìa ngoài hoặc vỏ". Vì vậy, tên gọi "paring knife" (dao gọt vỏ) của phương Tây ngụ ý rằng nó là một dụng cụ để gọt vỏ rau củ quả, nhưng công dụng của nó không chỉ có vậy. Dao Paring còn được sử dụng để tỉa cuống, khoét lõi, cắt lát, băm nhỏ và nhiều công việc cắt gọt khác. Dao Utility, phát triển từ dao văn phòng của Pháp, được sử dụng ít thường xuyên hơn Paring và đóng vai trò là "trung gian" cho các công việc tiện ích chung. Nó đảm nhiệm những công việc "lỡ cỡ" - quá nhỏ so với dao Chef phương Tây nhưng lại quá lớn đối với dao Paring. Ví dụ, bạn có thể dùng nó để loại bỏ lõi súp lơ, cắt bỏ phần đầu hành tây hoặc cắt gà quay.

Như đã đề cập ở trên, Petty là phiên bản Nhật Bản của dao utility phương Tây, ra đời vào thời kỳ Minh Trị (thế kỷ 19) dưới ảnh hưởng của phương Tây. Tuy nhiên giữa chúng vẫn có những điểm khác biệt quan trọng. Ví dụ, Petty thường có hình dạng gần giống hình tam giác hơn, mỏng hơn, cứng hơn và có lưỡi dao thẳng thay vì cong - mặc dù dao Utility do các nghệ nhân Nhật Bản chế tạo đã phần nào làm mờ đi ranh giới này.

Lưu ý rằng những so sánh dưới đây mang tính chất khái quát, vì dao của mỗi hãng sản xuất và thương hiệu có thể có những đặc điểm riêng biệt.

Chiều dài lưỡi dao:

Dao Petty Nhật Bản có cùng kích thước với dao utility phương Tây, dao động từ 90mm đến 150mm.

Hình dạng lưỡi dao:

• Dao Petty: Lưỡi dao thường thẳng hơn, tạo thành một góc nhọn hơn ở phần đầu dao, khiến hình dáng tổng thể của lưỡi dao trông giống hình tam giác hơn.

• Dao utility: Lưỡi dao thường cong hơn, tạo thành một đường cong mềm mại từ gót dao đến đầu dao.

Ngoài ra, lưỡi dao Petty thường mỏng hơn, nhẹ hơn và linh hoạt hơn so với dao utility.

Chất liệu lưỡi dao:

Dao Petty Nhật Bản thường được làm từ thép carbon cao hoặc kết hợp giữa thép carbon cao và thép không gỉ, trong khi dao utility phương Tây thường được làm từ thép không gỉ. Dao Petty có lõi cứng và lưỡi dao sắc bén hơn, đòi hỏi sự chăm sóc và bảo dưỡng kỹ lưỡng hơn, trong khi dao Utility nhìn chung dễ bảo trì hơn.

Thiết kế cán dao:

Dao Petty có thể có cán dao kiểu phương Tây (cán Yo) hoặc kiểu Nhật Bản (Cán Wa). Cán dao kiểu Nhật Bản nhẹ hơn, trọng tâm của dao hướng về phía trước và được thiết kế để cầm theo kiểu kẹp. Cán dao kiểu Nhật có lưỡi dao ẩn bên trong và có thể dễ dàng thay thế. Dao utility phương Tây có cán dao kiểu phương Tây, thiết kế công thái học với lưỡi dao lộ ra ngoài, thường kéo dài toàn bộ chiều dài của cán dao. Cán dao kiểu phương Tây chắc chắn hơn, được thiết kế để cầm theo kiểu búa và khó thay thế nếu bị hỏng.

Công dụng:

Công dụng của dao Petty và dao Utility khá giống nhau. Cả hai đều có thể xử lý nhiều công việc khác nhau, từ cắt lát mỏng và chính xác đến cắt những miếng dày và cứng hơn, chẳng hạn như thịt gia cầm và thịt không xương. Dao Utility phương Tây cũng phù hợp để cắt bánh mì sandwich. Tuy nhiên, dao Petty Nhật Bản lại không phải là lựa chọn tốt để cắt bánh mì.